Prosty przewodnik po specyfikacjach olejów ciężarowych.
Wybór oleju silnikowego do ciężarówki to nie tylko kwestia lepkości (np. 10W-40), ale przede wszystkim zgodności z wymogami technicznymi nowoczesnych silników wysokoprężnych. Odpowiedni olej musi chronić silnik przed zużyciem, nadmiernym nagarem, utlenianiem i być zgodny z systemami oczyszczania spalin (DPF, EGR, SCR). Dlatego tak ważne są normy jakościowe: API, ACEA, SAE i OEM.
1. Klasyfikacja lepkościowa SAE
SAE (Society of Automotive Engineers) odpowiada wyłącznie za oznaczenie lepkości oleju, czyli jak łatwo przepływa w niskich i wysokich temperaturach. Typowy zapis: 10W-40, gdzie:
- 10W – płynność zimą (im niższa liczba, tym lepszy rozruch przy mrozie),
- 40 – lepkość w temperaturze roboczej (odporność na rozrzedzenie przy wysokich temperaturach).
Ale uwaga! - SAE nie mówi nic o jakości, czystości, dodatkach czy kompatybilności z DPF.
2. API – amerykańskie klasy jakości olejów.
System licencjonowania i certyfikacji olejów silnikowych API (API’s Engine Oil Licensing and Certification System (EOLCS) jest dobrowolnym programem licencjonowania i certyfikacji, który upoważnia firmy spełniające określone wymagania do wykorzystywania Znaków jakości Olejów Silnikowych API, klienci znajdą je na etykietach naszych produktów. Certyfikat uzyskuje się na określone produkty.
Dla konsumentów oznacza to, że produkt opatrzony znakiem jakości API, znajdujący się na publicznie dostępnej liście na stronie API spełnia rygorystyczne wymagania systemu EOLCS. Dzięki temu mamy pewność, że kupujemy produkt wysokiej jakości. W trakcie samego procesu licencjonowania do API zostaje dostarczona dokładna informacja na temat użytej formulacji, która zostaje dokładnie zweryfikowana prze API. Formulacje użyte do produkcji olejów Tedex zawsze opierają na najwyższej jakości surowcach od sprawdzonych i renomowanych dostawców. Współpraca z takimi firmami ma decydujący wpływ na jakość naszego asortymentu. Dla silników Diesla (czyli zapłon samoczynny – CI) stosuje się oznaczenia zaczynające się od litery C.
Starsze klasyfikacje – nadal w użyciu:
- API CF / CF-4 – stosowane w silnikach wolnossących i turbodoładowanych bez systemów oczyszczania spalin (DPF). Oferują podstawową ochronę przed nagarem, korozją i zużyciem. Obecnie uznawane za przestarzałe, ale nadal spotykane w starszych pojazdach.
- API CH-4 – wprowadzona jako odpowiedź na potrzeby silników zgodnych z normami emisji spalin Euro 2 i wczesne Euro 3. Zapewnia lepszą ochronę przed osadami i utlenianiem niż CF-4, poprawioną stabilność termiczną i kompatybilność z paliwami o niskiej zawartości siarki. Nadal używana w niektórych starszych jednostkach.
- API CI-4 – przeznaczone dla silników Euro 3, w tym z systemami EGR. Charakteryzuje się wysoką odpornością na sadzę, dobrą ochroną czystości tłoka i stabilnością oksydacyjną. Oleje tej klasy mogą być stosowane również w pojazdach bez DPF, ale nie są rekomendowane dla Euro 4 i nowszych.
Nowsze klasy:
- API CJ-4 – odpowiada wymogom norm Euro 4 i Euro 5. Przeznaczony do silników z systemami DPF i SCR. Oferuje znacznie lepszą odporność na sadzę, kontrolę popiołu siarczanowego, a także większą stabilność termiczną i ochronę układów oczyszczania spalin.
- API CK-4 – obecnie najnowocześniejszy standard dla silników Euro 6. Oferuje podwyższoną ochronę przed zużyciem, osadami, utlenianiem i degradacją oleju. Przeznaczony do silników z DPF, EGR, SCR. Wprowadza nowe testy odporności, m.in. na zużycie łańcucha rozrządu i osadzanie sadzy. Uwaga: choć CK-4 pokrywa wiele wymagań CJ-4, nie zawsze może być stosowany zamiennie – konieczna jest weryfikacja zgodności z producentem silnika.
3. ACEA – europejska klasyfikacja olejów do silników Diesla
ACEA klasyfikuje oleje według ich zastosowania. Dla silników samochodów ciężarowych najważniejsze są normy z literą E.
Historyczne i nadal używane:
- ACEA E4 – silniki bez DPF, długie przebiegi, wysoka jakość. Często w flotach dalekobieżnych Euro 3–5.
- ACEA E7 – szerokie zastosowanie: Euro 3 – 5, dobra ochrona przed sadzą i utlenianiem, ale bez wsparcia dla DPF.
Low SAPS – zgodność z DPF i nowoczesnymi systemami oczyszczania:
- ACEA E6 – rekomendowana dla silników Euro 4 - 6 EGR i SCR NOX z filtrem cząstek stałych w połączeniu z paliwem bez siarki, zawartość popiołu siarczanego ≤ 1%.
- ACEA E9 – rekomendowana dla różnych silników EGR i SCR NOX z lub bez filtra cząstek stałych w połączeniu z paliwem bez siarki, zawartość popiołu siarczanego ≤ 1%.
Nowe normy ACEA 2022:
- ACEA E8 – zastępuje E4 i E6. Wyższe wymagania w testach m.in. T-13, Mack T-11, OM471.
- ACEA E11 – nowoczesny standard dla DPF, EGR i SCR. Zastępuje E7 i E9, idealny do pojazdów Euro 6.
Low SAPS = niska zawartość siarki, fosforu, popiołów. Kluczowe dla trwałości filtrów cząstek stałych.
4. OEM – homologacje producentów pojazdów
Producenci ciężarówek, tacy jak MAN, Mercedes-Benz, Volvo, Scania czy DAF, posiadają własne normy (tzw. approvals), które ściśle określają, jakie oleje są dopuszczone do ich silników. Warto podkreślić, że spełnienie norm ACEA lub API nie jest tożsame z uzyskaniem aprobaty OEM – każda homologacja wiąże się z osobnym procesem testowania i zatwierdzania.
5. W takim razie jak dobrać odpowiedni olej do ciężarówki?
Dobór właściwego oleju to nie kwestia przypadku. Nawet jeśli dwa produkty mają tę samą klasę lepkości (np. 5W-30), mogą różnić się diametralnie pod względem norm jakościowych i przeznaczenia. Dlatego zawsze analizujemy trzy poziomy zgodności:
✅ Krok 1: Sprawdź specyfikację techniczną silnika (instrukcja pojazdu)
Szukaj takich informacji jak:
- normy API (np. CK-4, CJ-4),
- lepkość SAE (np. 5W-30, 15W-40)
- normy ACEA (np. E6, E9, E11),
- homologacje OEM (np. MB 228.52, MAN M 3677),
✅ Krok 2: Dobierz produkt odpowiedni do wieku i technologii silnika
np. Tedex Synthetic UHPD LSP Motor Oil VDS 4.5 CK-4/SN 5W-30
- API CK-4
- ACEA E11
- OEM (Daimler Truck 15C100/110/120, MAN M 3775)
- SAE 5W-30 – idealna do niskich temperatur i oszczędności paliwa
Zastosowanie - Przeznaczony do smarowania najbardziej obciążonych czterosuwowych silników wysokoprężnych (Diesla) dużej mocy zarówno doładowanych (zaopatrzonych w turboładowarkę) jak i wolnossących, pracujących w każdych warunkach eksploatacyjnych i klimatycznych.
Zrozumienie klasyfikacji olejów silnikowych to dziś nie tylko domena specjalistów z warsztatów i działów technicznych flot. To element świadomego zarządzania kosztami, eksploatacją i niezawodnością pojazdów. Rynek olejów jest pełen oznaczeń, skrótów i obietnic — ale dopiero znajomość tego, co kryje się za symbolami API, ACEA i SAE, pozwala podejmować decyzje pewnie i odpowiedzialnie.
