Jakie są zadania oleju silnikowego?
Do podstawowych zadań oleju silnikowego należą:
- Smarowanie w szerokim zakresie temperatur – olej silnikowy, po uruchomieniu samochodu, powinien dotrzeć do wszystkich węzłów tarcia i wytworzyć „film olejowy.” Smarowaniem hydrodynamicznym specjaliści nazywają warunki, w których trące powierzchnie oddzielone są od siebie całkowicie „filmem olejowym”. Sytuacja, w której następuje utrata ciągłości smarowania to smarowanie graniczne, a konsekwencją tego zjawiska jest występowanie kontaktów metal – metal oraz nadmierne i przedwczesne zużycie elementów silnika.
- Własnością użytkową oleju odpowiedzialną za zachowanie się oleju w warunkach smarowania, jest charakterystyka lepkościowa oleju, w której podstawowe kryterium doboru oleju, można wyróżnić:
- Lepkość w 100°C - odpowiadająca warunkom pracy oleju w silniku i związana z warunkami klimatycznymi, w jakich jest eksploatowany olej. Im wyższe temperatury zewnętrzne, tym zalecana jest wyższa lepkość.
- Wskaźnik lepkości - podstawowe kryterium mówiące o tym, jak zmienia się lepkość oleju wraz ze zmianami temperatury pracy. Im wskaźnik ten jest wyższy, tym zmiany są mniejsze;
- Własności reologiczne - jest to charakterystyka oleju mówiąca o jego zachowaniu w ujemnych temperaturach (czyli w warunkach startu silnika w okresie zimowym).
- Uszczelnianie (głównie układu tuleja cylindrowa - pierścienie tłokowe - tłok) – to kolejne ważne zadanie, zapewniające silnikowi m.in. odpowiednią kompresję, która jest niezbędna do rozwijania pełnej mocy oraz ogranicza spalanie oleju przez silnik.
- Utrzymanie czystości wewnątrz silnika – funkcja ta pozwala na zachowanie dłuższej żywotności i bezawaryjności. Olej ma za zadanie zapobiegać odkładaniu się nisko- i wysokotemperaturowych zanieczyszczeń (część z nich zostaje zatrzymana przez filtr oleju), natomiast najdrobniejsze zostają rozpuszczone w oleju i pływają w nim, aż do momentu jego wymiany.
- Ochrona przed korozją – jest ona osiągana poprzez zastosowanie dodatków zwiększających liczbę TBN (liczba zasadowa, inaczej alkaliczność oleju) w celu neutralizowania kwaśnych produktów spalania. Im wyższa liczba TBN oleju, tym lepsze są jego własności. Jak więc widać, liczba zasadowa oleju oprócz lepkości, jest podstawową charakterystyką jakościową oleju.
- Chłodzenie – olej nie tylko obmywa, ale i dodatkowo chłodzi rozgrzane elementy silnika (mowa także o tych, chłodzonych cieczą).
- Tłumienie drgań – olej o odpowiedniej lepkości pozwala na zminimalizowanie drgań pojawiających się w silniku.