Filtr DPF – jak działa i jaki olej silnikowy wybrać?
Współczesne silniki wysokoprężne muszą spełniać rygorystyczne normy emisji spalin narzucane przez Unię Europejską. W efekcie standardem w samochodach z silnikami Diesla stał się filtr cząstek stałych DPF (Diesel Particulate Filter). Jego zadaniem jest zatrzymywanie cząstek sadzy powstających podczas spalania paliwa, zanim trafią one do atmosfery.
W teorii filtr DPF ma charakter bezobsługowy. W praktyce jednak jego skuteczność zależy od warunków eksploatacji pojazdu, stylu jazdy kierowcy, a także... od jakości i składu stosowanego oleju silnikowego.
Jak działa filtr DPF?
Filtr DPF umieszczony jest w układzie wydechowym i składa się z ceramicznego wkładu o porowatej strukturze. Podczas jazdy spaliny przepływają przez jego kanały, a cząstki stałe osadzają się na ściankach. Gdy ich ilość przekroczy określony poziom, komputer sterujący silnikiem inicjuje proces regeneracji filtra, czyli wypalania sadzy. Odbywa się to poprzez zwiększenie temperatury spalin, co pozwala spalić zgromadzony osad.
Mokry i suchy filtr DPF – czym się różnią?
Wśród dostępnych rozwiązań można wyróżnić dwa typy filtrów:
- Suchy DPF – stosowany m.in. w grupie Volkswagena. Nie wykorzystuje dodatków katalitycznych. Do skutecznego wypalenia sadzy wymaga temperatury ok. 550–600°C.
- Mokry DPF (FAP) – stosowany głównie w pojazdach PSA (Peugeot, Citroën). W tym przypadku do paliwa dodawany jest specjalny płyn zawierający tlenki ceru (cerynę), który obniża temperaturę wypalania sadzy do około 450°C. Dzięki temu filtr może się regenerować nawet przy mniej wymagającej jeździe.
Dlaczego filtr DPF się zapycha?
Zapychanie DPF-u to zjawisko nieuniknione. Nawet jeśli proces wypalania przebiega prawidłowo, w jego wyniku powstaje popiół siarczanowy, który nie ulega spaleniu. Gromadzi się on wewnątrz filtra i z czasem ogranicza jego przepustowość. Jednak najczęstszymi powodami przedwczesnego zapchania są:
- zbyt częsta jazda na krótkich dystansach,
- przerywanie procesu regeneracji (np. poprzez zgaszenie silnika w trakcie wypalania),
- niska jakość oleju silnikowego,
- stosowanie nieodpowiednich norm oleju (full SAPS zamiast Low SAPS).
Objawy zapchanego filtra DPF – na co zwrócić uwagę?
- Kontrolka „check engine” – jedna z pierwszych i najbardziej wyraźnych oznak. Może świecić się na pomarańczowo, żółto lub czerwono. Zawsze wymaga sprawdzenia przyczyny błędu diagnostycznego.
- Spadek mocy silnika – ograniczony przepływ spalin powoduje, że silnik traci osiągi, a komputer pokładowy ogranicza jego moc.
- Nierówna praca silnika – może wystąpić niestabilny bieg jałowy, drgania lub „falowanie” obrotów.
- Wyczuwalny zapach spalin w kabinie – nadmiar spalin, który nie może zostać odprowadzony, może cofać się i powodować nieprzyjemny zapach wewnątrz pojazdu.
- Nietypowy dym z rury wydechowej – ciemny dym może świadczyć o uszkodzeniu wkładu DPF, a biały o zapełnieniu filtra i częstych próbach wypalania sadzy.
- Zwiększone spalanie paliwa – silnik pracujący z ograniczonym odprowadzaniem spalin wymaga więcej paliwa do utrzymania parametrów pracy.
Jaki olej silnikowy wybrać do silnika z DPF?
To jeden z kluczowych aspektów wpływających na trwałość filtra. Nie każdy olej silnikowy jest odpowiedni do pojazdu z DPF!
Oleje full SAPS – dlaczego są problematyczne?
Oleje oznaczone jako full SAPS zawierają dużą ilość dodatków, takich jak siarka, fosfor i wapń. W trakcie eksploatacji niewielkie ilości oleju dostają się do komory spalania, a ich składniki ulegają spaleniu i tworzą popiół, który nie ulega wypaleniu i trwale osadza się w DPF. Z tego powodu stosowanie olejów full SAPS w pojazdach z DPF przyspiesza zapychanie filtra, nawet jeśli spełniają one inne wymagania lepkościowe czy jakościowe.
Oleje Low SAPS – najlepszy wybór
Olej do silnika z filtrem cząstek stałych powinien mieć oznaczenie Low SAPS, czyli charakteryzować się niską zawartością popiołów siarczanowych. Takie oleje spełniają normy:
- ACEA C2, C3, C4, C5 lub C6 – w zależności od specyfikacji producenta pojazdu,
- OEM: MB 229.51, VW 507.00, BMW Longlife-04, Ford WSS-M2C934-B, itp.
Zastosowanie odpowiedniego oleju to najprostszy i najtańszy sposób na przedłużenie żywotności filtra DPF oraz całego układu wydechowego.
Poza tym, warto również zwrócić uwagę na kilka innych kluczowych zasad, aby zadbać o filtr cząstek stałych:
- unikaj wyłącznie miejskiej jazdy na krótkich odcinkach,
- nie przerywaj regeneracji – jeśli silnik zwiększył obroty wentylatora i spalanie, dokończ trasę,
- stosuj wyłącznie olej z niską zawartością SAPS,
- regularnie kontroluj stan filtra w serwisie, najlepiej diagnostyką komputerową.
Dobór odpowiedniego oleju silnikowego zgodnego z aktualnymi normami ACEA i zaleceniami producenta to jeden z kluczowych czynników wpływających na trwałość filtra DPF. Świadoma eksploatacja pojazdu i regularna diagnostyka pozwalają uniknąć kosztownych napraw i utrzymać silnik w optymalnej kondycji przez długie lata.
