Zatarcie silnika
Zatarcie to jedna z najbardziej niekorzystnych sytuacji, z jaką może zmierzyć się silnik. Kosztowna naprawa często nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub jest wręcz niemożliwa do przeprowadzenia. W takich przypadkach często jedynym rozwiązaniem jest wymiana silnika, co również bywa kosztowne. Na szczęście istnieją sposoby zapobiegania zacieraniu się silnika, o ile tylko problem zostanie wykryty na czas. Jak więc zidentyfikować ten problem i jak zapobiec jego dalszemu pogłębianiu się?
Dlaczego silnik się zaciera?
W trakcie pracy mechaniczne części silnika nie stykają się bezpośrednio ze sobą. Dzieli je warstwa oleju, zwana filmem olejowym. Olej nie tylko zapewnia smarowanie elementów silnika, ale także odprowadza ciepło, pomagając w ich chłodzeniu. Kiedy warstwa oleju zostaje przerwana, na przykład z powodu niedostatecznego poziomu oleju lub awarii układu smarowania, silnik zaczyna się zacierać.
Należy zauważyć, że to nie samo tarcie jest najbardziej niebezpieczne dla silnika, lecz nadmierna temperatura. Podczas tarcia między elementami, takimi jak tłoki i cylindry, powstaje ciepło. Zbyt wysoka temperatura powoduje rozszerzenie się metalowych części, które mogą zapełnić dostępną przestrzeń, prowadząc ostatecznie do całkowitego zablokowania. Zacieranie silnika nie ogranicza się jedynie do cylindrów i tłoków. Zerwanie filmu olejowego może wystąpić również na wałku rozrządu czy panewkach.
Zatarty silnik – objawy
Trudno jest określić tempo, z jakim może zachodzić zacieranie się silnika, ponieważ wiele czynników ma na to wpływ. Niezauważenie pierwszych objawów zacierającego się silnika może doprowadzić do jego szybkiej awarii. Szybka diagnoza jest kluczowa dla uratowania jednostki. Po zauważeniu symptomów zatarcia należy jak najszybciej udać się do warsztatu w celu potwierdzenia diagnozy przez specjalistów. Jak zidentyfikować zatarty silnik?
Pierwszymi oznakami zacierającego się silnika są dźwięki, które wcześniej nie występowały. Dokładne zlokalizowanie miejsca, z którego dochodzą te dźwięki, ułatwi ustalenie, które elementy ulegają zatarciu. Jak brzmi zatarty silnik? W przypadku zatartych panewek można usłyszeć hałas przypominający terkotanie, szczególnie słyszalny na luzie. Natomiast wałek rozrządu wydaje charakterystyczny stukot przy co drugim obrocie wału. Bez względu na to, które części silnika ulegają zatarciu, dźwięki będą regularne, występując w równych odstępach czasowych. Ich ton może delikatnie zmieniać się w zależności od obrotów silnika.
Zatarty silnik można także zidentyfikować poprzez spadek jego wydajności. Jeśli moc pojazdu wyraźnie się obniża, reakcja na pedał gazu jest słabsza niż wcześniej, a zużycie paliwa wzrasta, może to być spowodowane postępującym zacieraniem się silnika. Oczywiście, obniżenie wydajności i wzrost zużycia paliwa mogą mieć także inne przyczyny, dlatego po ich zauważeniu warto zwrócić uwagę na dźwięk silnika i poziom oleju.
Wskaźnik temperatury silnika na desce rozdzielczej może również być pomocny w diagnozie zatarcia silnika. Jeśli wskazuje on zbyt wysoką temperaturę pracy silnika, warto sprawdzić natychmiast poziom oleju - niska ilość oleju smarnego może powodować nadmierne nagrzewanie się silnika.
Objawy zatartego silnika mogą również objawiać się dymieniem. Na początku dym może wydobywać się z rury wydechowej, co wynika z negatywnego wpływu wysokiej temperatury na proces spalania mieszanki paliwowo-powietrznej. Dodatkowo, dym może także wypływać spod maski, co sygnalizuje przegrzanie silnika - w takim przypadku należy natychmiast zatrzymać pojazd.
Czy możemy naprawić zatarty silnik?
Czy możliwe jest uruchomienie zatartego silnika, zależy od stopnia zaawansowania zmian w jednostce oraz wpływa to na możliwości naprawy. Istotne jest także to, czy silnik nadal się obraca, co zależy od obszaru, w którym doszło do zatarcia. Jeśli dotknęło to panewkę lub wałek rozrządu, istnieje szansa, że silnik nadal będzie się kręcić. Proces zacierania jednostki można podzielić na trzy etapy:
- Etap tarcia - w tym momencie tłok zaczyna ocierać się o powierzchnię cylindra, a elementy ścierają się nawzajem. W tej fazie istnieje jeszcze możliwość naprawy silnika.
- Etap nadtapiania - materiał, z którego wykonane są cylindry i tłoki, zaczyna się roztapiać. W tym momencie naprawa silnika staje się niemożliwa.
- Etap zespolenia - tłok i cylinder łączą się ze sobą. Tłok blokuje się w cylindrze, a elementy silnika są praktycznie nie do odłączenia od siebie, co oznacza konieczność wymiany całej jednostki.
Jak unikać zatarcia silnika?
Aby uniknąć zatarcia silnika, ważne jest regularne wymienianie oleju oraz kontrolowanie stanu elementów układu smarowania pod kątem szczelności i sprawności. Dodatkowo, należy dbać o odpowiednią eksploatację, która pozwoli na rozgrzanie oleju do właściwej temperatury. Przestrzegając tych zasad, nie ma potrzeby zbytniego martwienia się ryzykiem przegrzania silnika.
Kontrola i wymiana oleju silnikowego
Wymiana oleju w samochodach używanych na co dzień powinna odbywać się co około 10-15 tysięcy kilometrów. Ważne jest także dobór odpowiedniego rodzaju oleju. Olej przeznaczony do silników diesla różni się od oleju stosowanego w silnikach benzynowych, co ma zapewnić optymalne parametry pracy w różnych typach jednostek napędowych. Przed przystąpieniem do wymiany oleju warto zakupić nieco większą ilość produktu, aby mieć zapas na wypadek, gdyby na trasie pojawiła się potrzeba uzupełnienia. Konieczna jest również wymiana filtra oleju. Podczas tej operacji należy zwrócić uwagę na obecność opiłków metalu w starym oleju, które mogą świadczyć o zużyciu metalowych elementów silnika i sygnalizować jego zacieranie.
Aby zapobiec zatarciu silnika, poza dbałością o odpowiedni stan i poziom oleju smarnego, istotne jest także właściwe użytkowanie jednostki napędowej. Po rozruchu silnika, olej potrzebuje chwili, aby dotrzeć do wszystkich podzespołów, które mogą być narażone na pracę bez smarowania. Dlatego też, zanim rozpoczniesz jazdę po uruchomieniu samochodu, zaleca się odczekanie około minuty. Ponadto, należy unikać osiągania zbyt wysokich obrotów przed osiągnięciem przez olej roboczej temperatury pracy, gdyż niektóre części silnika mogą pracować na sucho. Jednakże, nawet po rozgrzaniu silnika, nie należy lekceważyć tego zagadnienia. Częsta i długotrwała jazda na najwyższych obrotach również zwiększa ryzyko zatarcia silnika. Dlatego ważne jest zachowanie umiaru i dostosowanie stylu jazdy do wymagań technicznych jednostki napędowej.